چاقی یعنی داشتن مقادیر زیادی چربی بافتی در بدن. چاقی بیش از یک نگرانی در حیطه زیبایی است.
فربهی یا چاقی یک بیماری است که اضافه وزن غیر طبیعی بدن تعریف می‌شود که اثرات بسیار مخربی بر روی انسان طبیعی دارد.کسی چاق گفته می‌شود که ضریب جرم بدن او از ۳۰ بالاتر باشد
و در فردی که همین ضریب از ۲۵ تا ۳۰ باشد دارای اضافه وزن می‌گویند .در صورتی که این ضریب از ۳۵ فراتر رود به آن چاقی مرضی اتلاق می شود.
چاقی به خودی خود بیماری کشنده‌ای نیست اما از اثرات آن موجب بیماری‌هایی همچون تصلب شرائین،سکته قلبی،سکته مغزی و ... است
علل
می تواند یک علت و یا ترکیبی از چند علت داشته باشد:
ـ استعداد ژنتیکی
ـ داشتن رژیم غذایی سرشار از انرژی
ـ ورزش کم و داشتن تحرک کم
ـ بیماری هایی که خود سبب چاقی می شوند (همچون کم کاری تیروئید)
ـ ناهنجاری های خوردن (از جمله پرخوری)
ـ فشارهای ذهنی
می تواند یک علت و یا ترکیبی از چند علت داشته باشد:
ـ استعداد ژنتیکی
ـ داشتن رژیم غذایی سرشار از انرژی
ـ ورزش کم و داشتن تحرک کم
ـ بیماری هایی که خود سبب چاقی می شوند (همچون کم کاری تیروئید)
ـ ناهنجاری های خوردن (از جمله پرخوری)
ـ فشارهای ذهنی
چاقی، امروزه بعنوان دومین علت مرگ قابل پیشگیری پس از سیگار معرفی شده است. رشد روز افزون آمار بیماران دارای اضافه وزن در کشور به حدود 17% جمعیت کشور در سال 88
(حدود 12 میلیون نفر). لزوم توجه به پیشگیری و درمان این معضل اجتماعی را مطرح میکند. در مواردی که این اضافه وزن به مرز چاقی مفرط میرسد. تقریباً تنها راه درمان موجود، جراحی است. اما واضح است برای دستیابی به نتیجهی مطلوب و اجتناب از افزایش وزن مجدد. تغییر در نگرش و سبک زندگی (تغذیه مناسب و فعالیت فیریک منظم و ...) امری ضروری و لازم الاجرا است.
عوارض چاقی:
در صورتی که چاقی درمان نشود میتواند منجر به بروز عوارض زیر شود:
· دیابت قند نوع 2
· فشار خون بالا
· بیماریهای قلبی و سکتهی قلبی و مغزی
· مشکلات خواب و ایست تنفسی در خواب
· بعضی از سرطانها(مثل پستان،کولون، رحم و پروستات)
· مشکلات روحی و روانی مثل افسردگی، جدا شدن از جامعه- داشتن تصویر ذهنی منفی از خود.
· آسیبهای مفصلی و سائیدگی مفاصل
· مشکلات نازایی و باروری
· بیماریهای گوارشی(کبد چرب، ریفلاکس، سنگهای صفراوی)
· بیاختیاری ادراری
· کم شدن مهارت و تواناییها
·تست های تشخیصی
· چنانچه پزشک شما بر این عقیده باشد که شما دچار اضافه وزن یا چاقی هستید، تاریخچه پزشکی و سلامتی شما را با تمام جزئیات مرور خواهد کرد و برخی آزمایش‌ها و تست‌ها را توصیه میکند. چنین اقداماتی کمک به تایید تشخیص‌ها و یافتن علل ایجاد کننده چاقی و نیز هر نوع عوارض مرتبط می‌کنند .تست‌ها و آزمایشات مربوطه شامل موارد زیر می‌باشند :
.مروری بر تاریخچه پزشکی و سلامتی:.
پزشک شما تاریخچه وزنی شما، مواردی که برای کاهش وزن تلاش کردید، میزان فعالیت بدنی و عادات ورزشی شما، الگوی غذا خوردن، داروهای مصرفی، سطوح استرس ودیگر موضوعات
مربوط به سلامت شما را مرور و بررسی خواهد کرد. همچنین وی تاریخچه سلامت فامیلی شما را نیز مرور خواهد کرد تا از میزان در معرض بودن برخی شرایط خاص در شما اطلاع پیدا کند .
ارزیابی سایر و بیماری‌ها:
اگر شما مشکلاتی در رابطه با سلامتی داشته باشید پزشکتان آنها را مورد ارزیابی قرار خواهد داد. همچنین سایر مشکلات را نیز چک خواهد کرد مشکلاتی مانند فشار خون بالا و یا اختلالات مربوط
به غذا خوردن .
(ضریب توده بدنی):BMIمحاسبه :
پزشک شما به منظور تعیین میزان چاقی در شما نمایه توده بدن را محاسبه خواهد کرد .
اندازه گیری دور کمر:
چربی ذخیره‌ای در اطراف کمر که چربی شکمی نامیده می‌شود ریسک ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت وبیماریهای قلب و عروق را افزایش می‌دهد. زنان با دور کمر بالاتر از ۸۸ سانتیمتر و مردان
با دور کمر بالاتر از ۱۰۲ سانتیمتر ریسک بالایی در رابطه با ابتلا به بیماریهای مرتبط با چاقی دارند .
معاینه کلی بدن:
این تست ها شامل اندازه گیری قد، چک کردن علائم حیاتی مانند ضربان قلب، فشار خون و درجه حرارت بدن، گوش دادن به صدای قلب، شش‌ها و معاینه شکم می‌باشد .
تست‌های آزمایشگاهی. نوع تست‌های آزمایشگاهی بستگی به وضعیت سلامتی و فاکتورهای خطر در شما دارد. و معمولاً شامل شمارش کامل سلوهای خونی (CBC)، چربی‌های خون، تست‌های عملکرد کبد، گلوکز ناشتا، تست تیروئید و غیره‌است. ممکن است پزشک تست‌های قلبی خاصی مانند الکتروگاردیوگرام را نیز توصیه کند .
جمع آوری اطلاعات فوق به پزشک شما در تعیین میزان وزنی که باید کاهش یابد و نیز تعیین وضعیت سلامت و فاکتورهای خطری که در شما وجود دارد کمک میکند و نهایتاً پزشک راه درمانی مناسب برای شخص شما را انتخاب خواهد کرد.
]
درمان:
هدف از درمان چاقی رسیدن به وزن سلامت و حفظ آن به منظور کاهش ریسک بیماری‌ها و افزایش کیفیت زندگی است. شما احتیاج دارید که با یک تیم حرفه‌ای سلامت کار کنید تیمی متشکل از متخصص تغذیه، متخصص چاقی و رژیم درمان که به شما در ایجاد تغییراتی در عادات غذا خوردن و فعالیتهای بدنی کمک خواهند کرد. شما همراه با این تیم به میزان وزن سلامت خود و چگونگی دستیابی به آن پی می‌برید . هدف ابتدایی کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن اولیه در طول ۶ ماه‌است . شما تنها با کاهش ۵ تا ۱۵ درصد از وزن کل خود می‌توانید احساس بهتر و بهبود سلامتی خود را
حس کنید
روش‌های درمان تخصصی
راه‌های زیادی برای درمان چاقی و رسیدن به وزن سلامت وجود دارد . نوع روش درمانی بستگی به سطح چاقی شما، وضعیت کلی سلامتی شما و میزان اراده و میل شما در شرکت در برنامه کاهش وزن دارد .
روش‌های درمان عبارتند از: :
ژیم غذایی
ورزش و فعالیت بدنی
تغییرات رفتاری
داروهای تجویزی جهت کاهش وزن
جراحی
معمولاً کاهش وزن از طریق تغییراتی در سبک زندگی (تغییر رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و تغییرات رفتاری ) امکان پذیر است. در موارد بسیار جدی و با اصلاح شیوه زندگی از دارو درمانی
و جراحی نیز به عنوان درمان کمکی استفاده می‌شود.
در بخش های بعدی انواع روش های درمان به تفصیل بحث خواهد شد.
